ویروس هاری (Rabies Virus)

#Rabies_Virus یا ویروس #هاری از راسته #rhabdovirals و خانواده #Rhabdoviridae و جزء جنس #Lyssa_Virus می باشد.
این بیماری جزء بیماری های بسیار قدیمی و کشنده بوده و #زئونوز هست یعنی قابلیت انتقال از حیوان به انسان را دارد.
ویروس به دنبال گزش حیوان هار و از طریق بزاق آلوده به #ویروس، منتقل می شود.
این ویروس غشا دار نسبت به حرارت بسیار حساس بوده به طوری که اگر بزاق حاوی ویروس را به مدت 2ساعت در معرض آفتاب قرار دهیم، غیر فعال می شود؛ همچنین ویروس نسبت به الکل و شوینده ها نیز حساس می باشد.
در موجودات مختلفی ایجاد بیماری می کند.
میزبان های این ویروس را بسته به میزان حساسیت به چهار دسته تقسیم میکنند:

1. آن دسته از موجوداتی که حساسیت بسیار شدیدی نسبت به ویروس دارند، شامل: #گرگ، #روباه و #شغال .
2. آن دسته از موجوداتی که حساسیت شدیدی نسبت به ویروس دارند، شامل: #گاو، #گربه، #خرگوش و #موش ( #جوندگان ).
3. آن دسته از موجوداتی که حساسیت متوسطی نسبت به ویروس دارند، شامل: #سگ، #گوسفند، #میمون، #بز و انسان.
4. آن دسته از موجوداتی که حساسیت بسیار کمی نسبت به بیماری دارند، شامل: #پرندگان مثل #کبوتر.

درمطالعات انجام شده، اگر فردی توسط حیوان هار گزیده شود؛ در 1/5 موارد علائم بیماری ظاهر می شود، اما اگر علائم بروز پیدا کند در بیشتر موارد فرد میمیرد.
هر چه محل گزش به مغز نزدیک تر باشد، بیماری زود تر سرایت پیدا می کند.
هر چه عمق زخم بیشتر باشد، احتمال بروز بیماری بیشتر است.
ویروس پس از ورود به بدن از طریق اعصاب منتقل شده و به مغز می رسد، در نتیجه باعث اختلال در عملکرد مغز می شود.

در #خفاش و #خونخواران ویروس پس از ورود به بدن وارد جریان خون شده و عفونت سیستمیک ایجاد میکند و در نتیجه باعث ایمنی می شود.
همانطور که گفته شد اصلی ترین شیوه انتقال ویروس #گزش هست اما راه های دیگری هم برای انتقال وجود دارد؛ مثل: پیوند اعضاء، پوست، مخاطات، تنفس، ختنه ی نوزاد و...

ویروس در میزبان های مختلف دوره کمون متفاوتی دارد.

علائم بالینی بیماری در انسان:
درانسان دوره کمون حداقل ( 9 تا 10 روز) و حداکثر (6 ماه) می باشد اما به طور متوسط #دوره_کمون در انسان را (2 ماه) درنظرمی گیرند.
مواردی گزارش شده که تنها 1 یا 2 ساعت پس از گزش توسط حیوان هار علائم بروز کرده است.
پس از گذشتن دوره کمون علائم ظاهر می شود؛

علائم به دو فرم دیده می شوند:

1) تحریکی یا خشن

#فرم_تحریکی: در فرم تحریکی فرد مضطرب بوده و حالت hydrophobic (ترس از آب) و photophobia (ترس ازنور) دارد، تب میکند، نسبت به سر و صدا واکنش شدیدی نشان می دهد، ممکن است فرد استفراغ کند، پس از مدتی دچار تشنج می شود و گاهی حالت حمله به او دست می دهد؛ پس از بروز علائم فرد مبتلا میمیرد. به علت افزایش دمای بدن تا 40 درجه سانتی گراد و انقباض عضلات دستگاه تنفس و اسپاسم عضلات تنفسی فرد میمیرد.

2) فلجی

#فرم_فلجی: فرد گوشه گیر شده و پس از مدتی فلجی از ناحیه دست و پا شروع می شود و به قسمت های دیگر میرود اگر به دستگاه تنفس برسد، فرد میمیرد.

علائم بالینی بیماری در سگ:
در سگ ها دوره کمون حداقل 10 روز و حداکثر 6 ماه است .
در برخی سگ ها فرم تحریکی و در برخی فرم فلجی رخ می دهد.
تغییر در رفتار آنها دیده می شود، به سرپرست خود حمله می کنند و مدام از دست او فرار می کنند.
در فرم تحریکی، اندازه مردمک ها با هم مساوی نیست و حیوان به جای پارس کردن زوزه می کشد و به طور ناگهانی به محیط اطراف و اشیاء خیالی حمله میکند، پس از مدتی دچار فلجی دستگاه تنفس شده و میمیرد.
در فرم فلجی حیوان در گوشه ای قرار گرفته و خواب آلود به نظر می رسد، در نهایت دچار فلجی دستگاه تنفس شده و میمیرد.
یکی از علائم اختصاصی بیماری هاری این است که به علت فلجی اجزا صورت، دهان حیوان باز می ماند؛ فک پایین شل شده و حیوان نمی تواند بزاقش را قورت دهد و بزاق از دهان خارج می شود.

علایم بالینی بیماری در گربه:
دوره کمون حداقل 7 تا 8 روز و حداکثر 6 ماه است که به طور متوسط 1ماه در نظر میگیرند. علائم بالینی بیماری مانند سگ هست اما هاری در گربه خطرناک تر از سگ است.

درمان بیماری
اگر درمان در افرادی که توسط حیوان هار گزیده شدند به موقع انجام گیرد،احتمال بهبودی بالاست. از آن جایی که دوره کمون بیماری طولانی است، واکسن درمانی هم به فرد می زنند. واکسن درمانی باعث ایجاد آنتی بادی می شود، به طور همزمان #سرم_ضد_هاری را هم به فرد تزریق می کنند و در نتیجه ویروس هاری غیر فعال می شود.

#واکسن_درمانی در روزهای (0 [اولین روز تزریق واکسن] ، 3، 7، 14) تزریق شده و در روز های ( 30 و 90 ) تکرار می شود. پس از تزریق اولین دوز واکسن، در قسمت های دیگر بدن و در اطراف زخم سرم ضد هاری را تزریق می کنند.
پس از تزریق واکسن و سرم ضد هاری سطح زخم را می شویند و با الکل ضد عفونی می کنند.
زخم را هرگز نباید بخیه زد، زیرا باعث گسترش بیشتر ویروس هاری در بدن و ورود آن به اعصاب می شود.

پیشگیری

در انسان ها افرادی که با #حیوانات سر و کار دارند مثل #دامپزشکان و آنهایی که در آزمایشگاه کار میکنند، تزریق واکسن ضروری است.
تزریق واکسن های پیشگیرانه در انسان در روز های ( 0, 7, 28) انجام می شود و یک ماه پس از تزریق ایمنی فرد را چک می کنند؛ اگر ایمنی کافی نبود باز هم واکسن تزریق می شود.
در حیوانات اولین دوز واکسن هاری در 3 ماهگی یا 12 تا 16 هفتگی تزریق میکنند و پس از آن تزریق سالانه است. همانطور که گفتیم ممکن است واکسن عوارضی مانند: #تب، #بی_اشتهایی، #اسهال و بی حالی داشته باشد.